شیمی سنگ کل متاپلیت‌های شاهین‌دژ، زادگاه رسوبی و پاراژنزهای کانیایی

با هدف تعیین زادگاه سنگ‌های رسوبی دگرگون‌شده در همتافت شاهین‌دژ واقع در شمال‌غرب ایران،‌ مطالعاتی بر روی شیمی سنگ‌کل متاپلیت‌های منطقه صورت گرفت. ژئوشیمی عناصر اصلی،‌ سنگ رسوبی اولیه را بیشتر از نوع شیل ارزیابی می‌کند. بررسی اکسیدهای عناصر اصلی،‌ واسطه و کمیاب (مانند K2O، TiO2، Rb و Ni) ماهیت حدواسط تا اسیدی در حد آندزیت تا ریوداسیت را برای سنگ آذرین مولد این رسوبات نشان می‌دهد. درجه دگرسانی شیمیایی (CIA) سنگ آذرین اولیه در حد متوسط به بالا و پلاژیوکلاز آن از نوع آندزین تا الیگوکلاز بوده است. بر مبنای اکسید عناصر اصلی،‌ محیط تکتونیکی تشکیل رسوبات اولیه حاشیه فعال قاره مشخص شده است. نمونه‌های مطالعه شده در مقایسه با متوسط پوسته قاره‌ای،‌ آنومالی منفی شدیدی از Ca و Sr‌ تهی‌شدگی مختصری از Nb و Mn و غنی‌شدگی متوسطی از Y، Ba و Al و عناصر واسطه نشان می‌دهند. یکنواختی الگوی نمودار چند عنصری برای همه نمونه‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد عوامل ترمودینامیکی دما و فشار، مهم‌ترین نقش را در پیدایش پاراژنزهای متفاوت کانیایی ایفا کرده و متغیر ترکیب سنگ کل ثابت بوده است. نمونه‌های معرف در نمودارهای سازگاری در محدوده مشابهی قرار می‌گیرند که این مسأله نشان‌دهنده یکسانی تقریبی ترکیب سنگ کل در متاپلیت‌های دارای پاراژنزهای متفاوت است. بر اساس مقاطع ترکیبی استاندارد،‌ پاراژنزهای Ms+Bt+St و Ms+Bt+St+Ky در دما و فشار تخمین زده شده در مطالعات قبلی در حال تعادل و پایدار بوده‌اند.